آیا تا به حال با یک فرد مبتلا به اختلال شخصیت خودشیفته ونارسیس مواجه شده اید؟ اختلال شخصیت خودشیفته یکی از انواع اختلال شخصیت کلاس B است. این گونه افراد خودشان را به طور اغراق شده ای بالاتر و بهتر از افراد دیگر میبینند؛ آنها تصور میکنند که هیچ نقصی ندارند،برخوردهای آنان معمولا برای اطرافیان بسیار سخت و غیر قابل تحمل است و به همین دلیل نیاز به درمان اختلال شخصیت خودشیفته امری ضروری است. افراد مبتلا به اختلالات شخصیت معمولا نسبت به مشکلی که دارند نا آگاه هستند و به دلایل دیگری به روانشناس مراجعه میکنند. در ادمه به بررسی کامل اختلال شخصیت خودشیفته و راههای درمان آن میپردازیم.
اختلال شخصیت خودشیفته یا نارسیسیسم
اختلال شخصیت خودشیفته یکی از انواع اختلالات شخصیت است. واژه خودشیفتگی یا نارسیسیم از نام مرد زیبا رویی به نام نارسیوس گرفته شده که با دیدن تصویر خود در آب، عاشق و شیفته خودش شد. این اسطوره یونانی خیی زیاد مورد توجه دیگران قرار میگرفت ولی با رفتارها و بی تفاوتیهایش باعث ناراحتی دیگران میشد. در نهایت نارسیوس بعد از دیدن تصویر خودش در آب دچار غم عشق به خودش شد و در کنار برکه از اندوه جان سپارد.
شخصیت خودشیفته خودش را مرکز دنیا تصور میکند و در ذهن خودش از هر جهت ویژه و خاص است. در واقعیت نیز آنها اکثرا اشخاصی مشهور و موفق هستند، اما شخصیت خودشیفته خود را خیلی بیشتر از آن چیزی که واقعا هست تصور میکند (زیباتر، پولدارتر، موفقتر و...). شخصیت خودشیفته احساسات و مشکلات دیگران را نادیده میگیرد و به آنها توجهی ندارد؛ گویی او تنها کسی است که لیاقت مورد توجه بودن را دارد.
علل ابتلا به اختلال شخصیت خودشیفته
بر اساس تحقیقات انجام شده توسط بهترین روانشناسان در تهران هنوز علت اصلی ابتلا به اختلال شخصیت خودشیفته شناخته نشده است. اما مشخص شده که عوامل بیولوژیکی، اجتماعی و روانی در بروز این اختلال نقش دارند. بسیاری از روانشناسان بر این باورند که اختلال شخصیت خودشیفته نتیجه تربیت اشتباه والدین در دوران کودکی است. ناز پرورده کردن بیش از حد و یا بر عکس مورد بی توجه بودن کودکان، منجر به بروز شخصیت خودشیفته میگردد.
کودکانی که مورد بی توجهی یا آزار اذیت قرار گرفتهاند، به طور غریضی خود محوری را برای بقای خود انتخاب میکنند. این کودکان فکر میکنند که در مراقبت از خود تنها هستند. پس میتوان گفت که خودشیفتگی نتیجه غفلت، سواستفاده یا آسیب روحی وارد شده به کودک توسط والدین و دیگران است. بسیاری از صفات و ویژگیهای شخصیت خودشیفته در طول مراحل طبیعی رشد رخ میدهد. برای کسب اطلاعات بیشتر در زمینه دیگر اختلالات شخصیت کلیک کنید.
علائم اختلال شخصیت خودشیفته
معمولا فرد خودشیفته، در زمینه ی کار و شغلش فردی موفق و در نگاه دیگران مهربان و بخشنده به نظر میرسد. آنها اغلب دوستانی خواستنی و شریک زندگی ایده آلی به نظر میرسند و بیرون رفتن با آنها بسیار لذت بخش است. اما زمانی که پای تفاوت در دیدگاه و نظرات در میان باشد، متوجه خواهید شد که او فقط نظرات خودش برایش مهم است. اگر با او وارد بحث شوید،تنها کسی که باید کوتاه بیاید خودتان هستیدو اگر فکر میکنید که تغییری در نگرش او ایجاد کردهاید، تنها به این دلیل است که او میخواهد شما اینطور برداشتی داشته باشید. در ادامه برخی خصوصیات شخصیت خودشیفته را توصیف کرده ایم:
1. گوش دادن یک طرفه
در زمان گفتگو با فرد خود شیفته تنها گفته های خودش مهم هستند، گفته های شما را قطع کرده و به شما اجازه صحبت نمی دهد. در تصمیم گیری ها به نظرات بقیه اهمیت نداده و او تنها کسی است که درست می گوید. نظرات دیگران را با لحنی توهین آمیز نفی یا رد می کند. برای جلوگیری از مورد سوءاستفاده واقع شدن باید نحوه برخورد و رفتار با شخصیتهای خودشیفته را یاد بگیرید.
2. خود شیفته مرکز تمام اتفاقات است
شخصیت خود شیفته خود را بهتر، جالبتر، جذابتر و مهمتر و بالاتر از از بقیه ی افراد میداند. اگر در هنگام صحبت طرف مقابل در حال صحبت کردن باشد، فرد خودشیفته در حرفهای او به نکته ای مربوط به خودش اشاره میکند تا مجددا خود را در مرکز بحث و گفت و گو قرار دهد. وقتی که چیزی را بخواهد حتما باید بدستش بیاورد و اصلا اهمیتی ندارد که دیگران چه فکری در مورد او میکنند و او نسبت به حرفهای دیگران بی تفاوت است.
3. قانون فقط برای دیگران است
فرد مبتلا به اختلال شخصیت خودشیفته معتقد است که به اقتضای منافعاش، برای انجام هر کاری مجاز است. در صف،هنگامی که دیگران منتظرند،نوبت را رعایت نمیکند. از پرداخت مالیات با تقلب شانه خالی میکند چون در دید او قوانین وضع شده تنها برای دیگران هستند و او نباید آنهارا انجام دهد.
4. فرد خودشیفته انتقاد را تحمل نمی کنند
شخصیت خود شیفته زمانی که دیگران از او انتقادی میکنند،ناراحت میشود. او از دیگران این انتظار را دارد که همواره و همیشه مورد توجه و تحسین همگان واقع شود. اگر از او انتقاد شود، احساساتشان جریحه دار شده و به سرعت واکنش نشان می دهد. خودشیفته در نگاه اول فردی با اعتماد به نفس بالا به نظر میرسد ولی با کوچکترین بازخورد منفی باد غرورش خالی میشود.
5. اگر مشکلی پیش بیایید مقصر دیگران هستند
از افراد مبتلا به اختلال شخصیت خود شیفته هیچگاه توقع عذر خواهی و یا پذیرش اشتباه نداشته باشید. چون اعتقاد دارد که بالاتر و بهتر از دیگران است، پس شان خود را در این نمیبیند که خودش را سرزنش کند. چنانچه از این فرد انتظار داشته باشید که سهم خودشان را در مشکلی بگوید، به شدت عصبانی میشود.
6. خیلی سریع عصبانی می شوند
در صورتی که شرایط مطابق میل آنها پیش نرود، به سرعت عصبانی شده و کنترل خود را از دست میدهند. زندگی با این افراد بسیار سخت می باشد و توصیه میشود که قبل ازدواج با چنین فردی حتما از مشاوره ازدواج استفاده کنید. برای کسب اطلاعات بیشتر در زمینه مشاوره ازدواج کلیک کنید.
اختلال شخصیت خودشیفته چگونه تشخیص داده میشود؟
همانطور که گفته شد تشخیص این اختلال به عهده فرد متخصص روانشناس است. روانشناس پس از ارزیابی دقیق وضعیت و مشاهده علائم اختلال، وضعیت جسمی و سابقه پزشکی فرد را نیز بررسی میکند. هیچ آزمایش خاصی در جهت تشخیص اختلالات شخصیت وجود ندارد و تنها با بررسی و ارزیابی وضعیت روانی فرد قابل تشخیص است. به طور معمول، روانشناسان از سوالات خاص و تستهای مخصوص در این زمینه استفاده میکنند. افراد مبتلا به اختلال شخصیت خودشیفته، وجود مشکل را در خود قبول ندارند و به همین دلیل برای درمان مراجعه نمیکنند. این افراد معمولا از طرف اطرافیانشان ارجاع داده میشوند.
درمان اختلال شخصیت خود شیفته
مطالعات نشان می دهد که بسیاری از مبتلایان، میدانند که خودشیفتگی دارند و حتی به خودشیفته بودن خود افتخار میکنند؛ پس معمولا به دنبال درمان نمیروند. روش درمان مشخصی برای همه افراد دارای اختلال شخصیت خوشیفته وجود ندارد اما برخی از روشهای درمانی وجود دارد که به شرح زیر میباشد:
1. روان درمانی
روان درمانی یکی از بهترین و موثرترین روشها در درمان اختلالات شخصیت است. مخصوصا در روان درمانیهای بلند مدت، فرد با مشکلات و ویژگیهای شخصیتی خودش آشنا شده و رفته رفته به اصلاح و تغییر رفتارش منجر خواهد شد.
2. دارودرمانی
دارو درمانی جزو روشهای موثر برای درمان اختلال شخصیت خودشیفته (نارسیسیم) محسوب نمیشود. اما گاهی از دارو برای کاهش رفتارهای آزار دهنده فرد استفاده میشود.
کلام آخر
ابتلا به اختلال شخصیت خودشیفته را نمیتوان پیشگیری کرد اما میتوان با مداخله و درمان زودهنگام برای افراد مستعد به ابتلا، علائم و ویژگیهای آن را تا حد بسیار زیادی کاهش داد. در این صورت فرد یاد میگیرد که چگونه برخورد کند و شخصیتش با وجود این اختلال منعطفتر خواهد شد. شما در هر جایی که هستید می توانید از خدمات مشاوره تلفنی و مشاوره حضوری مرکز مشاوره روانشانسی یارا بهرمند شوید. برای کسب اطلاعات بیشتر در زمینه مشاوره تلفنی کلیک کنید.