افسردگی از آن دسته از اختلالات خلقی است که مولفه اصلی آن، ناراحتی یا غم فراگیر و آزارنددهنده ای است که فرد مبتلا به افسردگی آن را تجربه میکند. اگر خلق وخوی افسردهای داشته باشید احتمالا با برخی از این علائم مانند کاهش انرژی، از دست دادن لذت و علاقه، احساس گناه، کاهش تمرکز، افکار مرگ و خودکشی و... درگیر هستید. اگر افسردگی، در مراحل اولیه آن تشخیص داده شود، میتوان آن را با استفاده از دارو درمانی، جلسات روان درمانی، مشاوره روانشناسی و حتی با تغییر سبک زندگی تا حد بسیار زیادی بهبود بخشید و درمان کرد. اما اگر علائم افسردگی نادیده گرفته شود و به آن توجهی نشود، در طولانی مدت میتواند سبب اختلال در عملکرد فرد و حتی خودکشی او شود. با توجه به اینکه افسردگی شامل طیف وسیعی از اختلالات است و انواع گوناگون و مختلفی دارد، توجه به نشانهها و علایم آن اهمیت زیادی دارد.
افسردگی جزو شایع ترین اختلالات خلقی است.شیوع افسردگی در زنان بیشتر از مردان است.حال انواع افسردگی و علایم آن را باهم بررسی میکنیم:
1-افسردگی اساسی یا عمده
افسردگی اساسی كه با تركيبی از علائم مشخص میشود؛ باعث اختلال در تواناییهای فرد از قبيل كار كردن، خوابيدن، مطالعه كردن، غذا خوردن و يا انجام فعالیت های لذت بخش میشود. این نشانهها و علایم ممکن است شامل احساس غم و اندوه یا پوچی در اکثر روزها، از دست دادن علاقه در انجام کارها، کاهش یا افزایش وزن، بیخوابی یا پرخوابی، کاهش توانایی در تمرکز کردن، افکار مرگ و خودکشی، فقدان انرژی یا خستگی باشند. این اختلال ناتوان كننده است و فرد را از كار كردن و فعاليت به صورت عادی باز میدارد و در واقع عملکرد عادی فرد را دچار مشکل میکند.
2-افسرده خویی
ديستایمی یا افسرده خويی، دارای نشانههای مشابه با افسردگی اساسی است. اما علائم آن با شدت کمتری بروز میکند و حالت افسرگی مزمن را دارد.در واقع نوعی افسردگی خفیف ولی طولانی مدت است. طول دوران اختلال افسرده خویی طولانیتر است. هر دوره بیماری آن، حدود 2 سال طول میکشد. این اختلال ممكن است فرد را ناتوان نسازد؛ اما باعث میشود که فرد برای مدت طولانی از زندگی لذت نبرد و بازدهی شغلی، تحصیلی و هر فعالیت دیگر او با افت همراه گردد.
3-اختلال ملال پیش از قاعدگی
در اختلال ملال پیش از قاعدگی، زنان در طول تقریبا یک هفته قبل از قاعدگی خود دچار تغییرات در خلق، تحریک پذیری، ناراحتی، رنج و اضطراب میشوند.ممکن است به یک سری از خوراکی های خاص ولع پیدا کنند. اما این تغییرات بعد از شروع دوره قاعدگی کاهش پیدا میکند. اگرچه بسیاری از زنان در این دوران دچار تغییرات طبیعی خلق میشوند که نباید آن را با این اختلال اشتباه گرفت.
4-اختلال بی نظمی خلقی اخلال گرانه
کودکانی که بسیار تحریک پذیر یا خشمگین هستند و مداوم دچار طغیانهای خشم و پرخاشگری میشوند، به این اختلال مبتلا هستند. این کودکان با افراد حاضر در مدرسه، منزل و سایر مکانها مشکل دارند. در واقع پرخاشگری آنها چیزی فراتر از سطح رشدیشان است.
5- افسردگی بعد از زايمان
تولد نوزاد جدید میتواند با تغییرات هورمونی و خلقی مادر همراه باشد و مراقبت از نوزاد خود یک چالش جدید است که اضطراب و بی خوابی به ارمغان میآورد. اگر این علائم ادامه پیدا کند میتواند منجر به افسردگی بعد از زایمان شود. این نوع افسردگی در خلال يک ماه پس از فارغ شدن مادر برای او رخ دهد. جالب است بدانید افسردگی بعد از زایمان در مردان نیز به دلیل رویارویی با مسئولیتهای جدید و عدم آمادگی ممکن است روی دهد.علای آن شامل:عدم احساس لذت،افکار خودکشی،افکار آسیب زدن به کودک و احساس گناه است.
6- افسردگی سایکوتیک
افسردگی سایکوتیک از انواع افسردگی اساسی است که با علائم روان پریشانه (توهم و هذیان) به همراه خلق پایین در فرد ایجاد میشود. طی آن ارتباط فرد با دنیا واقعی نیز قطع میشود. این نوع از افسردگی نشانه شدت بالای این اختلال است.
7- اختلالات خلقی فصلی
اگر در طی دو سال پیوسته،بیمار در فصل پاییز یا زمستان دچار افسردگی شده و در بهار بهبود یافته است و دوره بهبودی تا پاییز یا زمستان بعدی ادامه داشته و سپس در این فصول،افسردگی عود کرده است،اختال افسردگی با الگوی فصلی مطرح میشود.
9- افسردگی آتیپیک
افسردگی آتیپیک یا غیر معمول نوعی از افسردگی اساسی است که در آن فرد در اکثر دورههای افسردگی خود واکنش پذیری خلقی بالایی را نشان میدهد. به این معنا که در واکنش به اتفاقات مثبت واقعی یا محتمل میتواند احساس شادابی را تجربه نماید. در سایر مواقع افسردگی او اغلب به صورت علائم زیر خود را نشان میدهد.
- افزایش چشمگیر وزن یا اشتها
- پرخوابی
- فلج سربی یا همان احساس سنگینی و خشکی در دستها و پاها
-حساسیت به طرد شدن در روابط بین فردی
10- افسردگی ملانکولیک
افسردگی ملانکولیک یا همان افسردگی مالیخولیایی مشخصه خاصی از افسردگی اساسی است که الگوی بروز علائم در آن معمولا به صورت زیر اتفاق میافتد.
- احساس فقدان لذت شدید
- عدم واکنش به محرکهای لذت بخش عادی (یعنی فرد حتی به طور موقتی و کوتاه نیز احساس بهتری پیدا نمیکند)
- احساس یاس و دل مردگی بسیار عمیق یا ترشرویی
- شدیدتر بودن افسردگی در هنگام صبح
- سحرخیزی زودتر از موعد
- سرآسیمگی یا کندی روانی- حرکتی چشمگیر
- بی اشتهایی فوق العاده و یا کاهش وزن چشمگیر
- احساس گناه بسیار زیاد و نامتناسب با موقعیت
11-masked depression
درmasked depression علایم افسردگی آشکار نیست وبا اینکه بیمار لبخند میزند،در شرح حال دارای علایم افسردگی مانند اختال خواب،لذت نبردن از زندگی و نداشتن امید به آینده است.کمدین آمریکاییRobin williamsنمونه ای از این افسردگی است.این هنرپیشه در اثر خودکشی فوت کرد.
کلینیک روانشناسی یارا