تاثیرات خواب بر سلامت مغز و روح و روان افراد چگونه است؟
اختلالات خواب نمونه از مشکلات روانشناختی هستند که امروزه افراد زیادی را درگیر خود کرده‌اند. این اختلال منجر به مشکلاتی در مغز انسان شده و می‌تواند توانایی تفکر و یا تنظیم هیجانی را در افراد تحت تاثیر خودش قرار دهد. این مشکلات در تنظیم هیجانات ، افراد معمولا مشکلات خواب را در کنار بیماری‌هایی نظیر افسردگی، اضطراب یا اختلال دو قطبی تجربه میکنند. در این بین خواب کافی و با کیفیت اهمیت بسیارزیادی در سلامت روح و روان و جسم افراد دارد و به حقیقت پیوستن این کار با ایجاد تغییراتی در سبک زندگی ممکن میشود. همچنین برای جلوگیری از بروز مشکلات جدی تر و آسیب به سلامت روان، بهترین کار این است که به یک روانشناس خوب مراجعه کرده و مشکل خود را حل کنید.
رابطه بین خواب و سلامت روان
نداشتن خواب کافی شبانه در کوتاه مدت باعث میشود که شما خستگی یا تحریک پذیری بیشتری را احساس کنید. بسیاری از افراد که در طول شبانه روز خواب کافی نداشته اند از عدم تمرکز بر فعالیت های روزمره خود شاکی هستند.
طبق تحقیقات منخصص روانشناسی رابطه ی پیچیده ای بین خواب و سلامت روان وجود دارد. علاوه بر اینکه مشکلات و بیماری‌های روانی می‌توانند باعث ایجاد اختلالاتی در زمینه خواب شوند، اخیرا روانشناسان به این نتیجه رسیده‌اند که مشکلات خواب می‌تواندتاثیرات زیادی در ایجاد و استمرار بیماری‌های روحی و روانی داشته باشند.پس نتیجه میگیریم بین خواب و مشکلات روانی ارتباط متقابلی وجود دارد. بیماری‌های روانی می‌تواند باعث بروز مشکلاتی در خواب فرد بشود و در کنار این مسئله، وضعیت خواب می‌تواند سلامت روان فرد را بهتر یا بدتر نماید.
مشکلات مزمن خواب به‌ویژه بی‌خوابی نیز با تفکر منفی و آسیب‌پذیری هیجانی ارتباط زیادی دارد.
خواب طبیعی به چه صورت است؟
خواب طبیعی از سیکل های تکرار شونده ای تشکیل شده است که هر سیکل دارای دوفازNREMوREMمیباشد.REMبا حرکت سریع چشم ها مشخص میگردد.
خواب با فازNREMشروع میشود و این فاز از 4مرحله تشکیل شده است.مراحل3و4 عمیق ترین بخش خواب هستند.
تاثیر مشکلات خواب بر سلامت روان
تاکنون بیش از 70 نوع بیماری مرتبط با خواب شناسایی‌شده است که شایع‌ترین آنها بی‌خوابی (مشکل در به خواب رفتن یا بیدار شدن‌های مکرر در طول خواب) میباشد. بی خوابی با ناراضی بودن از میزان یا کیفیت خواب همراه با حداقل یکی از موارد زیر مشخص میشود:
- دشواری در شروع خواب
- بیدار شدن های مکرر در طول خواب
- بیدار شدن در صبح زود
خوابی که موجب سرحال شدن بیمار نگردد،نیز به عنوان بی خوابی در نظر گرفته میشود.
اختلال دوقطبی
مشکلات مربوط به خواب در میان بیماران دوقطبی بسیار رواج دارد. این مشکلات می‌تواند بی‌خوابی، چرخه‌های نامنظم خواب‌وبیداری و یا کابوس‌های شبانه را در بربگیرد. تحقیقات نشان می‌دهد که بی‌خوابی در این بیماران می‌تواند عاملی برای شروع دوره مانیا باشد.
اضطراب
مشکلات خواب در تمامی گروه‌های اختلالات اضطرابی مانند اضطراب فراگیر، فوبی ها، وسواس و اختلال استرس پس از سانحه و... بسیار دیده میشود. بیمارانی که مبتلا به اختلالات اضطرابی هستند بسیار از بی خوابی و همچنین عمیق نشدن خوابشان شکایت میکنند.
طبق تحقیقات مرکز مشاوره روانشناسی،کسانی که خواب کاملی ندارند در آینده به اختالات اضطرابی دچار میشوند.
اختلال بیش فعالی و نقص توجه
بسیاری از کودکان مبتلا به اختلال بیش فعالی و نقص توجه با مشکلات خواب روبرو هستند. این مشکلات شامل مشکل در به خواب رفتن، نداشتن خواب عمیق، احساس خستگی روزانه و چرت زدن‌های مکرر در طول روز میباشد.
افسردگی
شایع‌ترین مشکلات خوابی که در بیماران افسرده دیده میشود، اختلال بی‌خوابی و آپنه های تنفسی هستند.طبق تحقیقات انجام شده روی این افراد، بسیاری از این بیماران افسرده بزرگسال و اکثر آنها کودکان مبتلا به افسردگی؛ به بی‌خوابی و حدود یک پنجم آنها به آپنه‌های تنفسی مبتلا هستند.همچنین طبق بررسی روی بیمارانی که دچار بی خوابی بودند، نشان داده است که بسیاری از افراد درگیر با مشکل بی‌خوابی در سال‌های آینده به بیماری افسردگی اساسی مبتلا شده‌اند.
علائم افسردگی در بیمارانی که هم افسردگی و هم مشکلات خواب دارند کمی متفاوت تر از سایر افراد است. بیماران افسرده‌ای که دچار بی‌خوابی هستند، افکار و رفتار خودکشی بیشتری داشته و همچنین نسبت به درمان مقاوم‌تر هستند.
درمان بی خوابی
گاهی بی خوابی به دلایلی مانند افسردگی،اختلال اضطرابی،آپنه خواب،آسم شبانه یا سندرم پای بی قرار است و برطرف کردن آن موجب برطرف شدن بی خوابی میشود.در بهداشت خواب توصیه میشود افراد نکاتی را در خوابیدن رعایت کنند تا دچار بی خوابی نشوند:
- منظم بودن زمان خواب و زمان بیدار شدن
- خنک بودن اتاق خواب
- تاریک بودن اتاق خواب
- ساکت بودن اتاق خواب
- برنامه ورزشی منظم(البته ورزش کردن قبل خواب توصیه نمیشود)
- پرهیز از نوشیدن قهوه دربعداز ظهر یا شب
- پرهیز از خوردن غذای سنگین قبل از خواب
- خوردن یک وعده ی غذایی کوچک قبل از خواب در صورت احساس گرسنگی
- یادداشت کردن موضوعی که ذهن اورا درگیر کرده است
- پرهیز از چرت زدن در طول روز
- عدم مصرف الکل یا سیگار کشیدن در صورت بی خوابی
- پرهیز از صحبت کردن با تفن در تخت خواب
